De snelle groei van technologie heeft bepaalde digitale platforms ongekende macht en invloed gegeven. De Europese Unie (EU) erkende de behoefte aan regulering en introduceerde de digitalemarktenverordening (Digital Markets Act, DMA), met als doel een rechtvaardiger digitaal landschap te bevorderen.
Dit artikel gaat in op de complexiteit van de DMA, inclusief de doelstellingen, op wie de DMA van toepassing is en wat bedrijven die zijn aangewezen als “poortwachters” moeten doen.
De DMA introduceert een regelgevend kader voor platforms die fungeren als poortwachters in de digitale economie. Dit zijn platforms die:
Het belangrijkste doel van de DMA is om te voorkomen dat deze poortwachters oneerlijke voorwaarden opleggen aan bedrijven en eindgebruikers. De wetgeving is ook bedoeld om kritieke digitale diensten open en toegankelijk te houden. Poortwachters moeten gebruikers bijvoorbeeld in staat stellen om voorgeïnstalleerde apps eenvoudig te verwijderen en ervoor zorgen dat zakelijke gebruikers toegang hebben tot prestatiegegevens over reclamecampagnes.
Niet alle bedrijven vallen onder de regels van de DMA. Alleen bedrijven die door de Europese Commissie zijn aangewezen als poortwachters moeten zich aan de bepalingen houden. De aanwijzing is gebaseerd op drie hoofdcriteria:
Bedrijven die aan deze criteria voldoen, kunnen argumenten aanvoeren om hun aanwijzing te weerleggen en de Commissie kan ook bedrijven aanwijzen op basis van kwalitatieve beoordelingen.
✅ Poortwachters moeten:
❌ Het is poortwachters verboden om:
Na aanwijzing hebben poortwachters zes maanden de tijd om aan de DMA te voldoen en een nalevingsrapport in te dienen. Directe verplichtingen zijn onder andere het opzetten van een compliancefunctie en het rapporteren over voorgenomen fusies of overnames. Niet-naleving kan boetes tot 10% van de wereldwijde omzet van het bedrijf tot gevolg hebben, of zelfs tot 20% bij herhaalde overtredingen. In extreme gevallen kunnen aanvullende maatregelen zoals gedwongen afstotingen worden toegepast.
De DMA zal de poortwachters dwingen om hun berichtenplatforms soepel te laten samenwerken met andere. Dit gebeurt echter alleen als kleinere dienstverleners erom vragen. Nadat een poortwachter officieel is aangewezen, hebben ze zes maanden de tijd om eenvoudige functies, zoals individuele tekstberichten, compatibel te maken met andere diensten. Meer geavanceerde functies zoals groepsberichten of videogesprekken moeten binnen wee tot vier jaar geleidelijk worden ingevoerd.
Het is belangrijk om op te merken dat kleinere dienstverleners niet verplicht zijn om hun platforms compatibel te maken. Gebruikers hebben ook de vrijheid om te kiezen of ze deze compatibele functionaliteit willen gebruiken. De DMA waarborgt dat deze verandering de beveiliging of gegevensversleuteling niet in gevaar brengt.
De DMA zal ervoor zorgen dat grote techbedrijven eerlijke en onbevooroordeelde toegang bieden tot digitale marktplaatsen zoals app stores. Ze moeten hun toegangsvoorwaarden bekendmaken en als er meningsverschillen zijn, moet er een alternatieve manier zijn om geschillen op te lossen.
De Europese Commissie is onderzoeken gestart naar bedrijven als Microsoft en Apple om vast te stellen of ze als poortwachters onder de DMA vallen.
Sommige van deze onderzoeken zijn om de beweringen van de bedrijven zelf te toetsen, dat ze niet als poortwachters beschouwd zouden moeten worden, ondanks het feit dat ze aan de criteria voldoen. Een andere onderzoekslijn is het onderzoeken van specifieke besturingssystemen zoals iPadOS om te zien of ze fungeren als essentiële schakel tussen bedrijven en consumenten.
De DMA en DSA zijn twee verschillende wetten met verschillende doelen.
Hoewel beide van toepassing kunnen zijn op een enkele dienst, richt de DMA zich op het creëren van eerlijke concurrentievoorwaarden in digitale markten, terwijl de DSA zich meer bezighoudt met de verantwoordelijkheden en rechten van gebruikers en online platforms. Ze kunnen elkaar echter wel aanvullen op specifieke gebieden, zoals het reguleren van online advertenties.
De Europese Commissie heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de DMA in alle EU-lidstaten wordt nageleefd. Zij zal echter nauw samenwerken met nationale instellingen en rechtbanken om de naleving te controleren.
Ja, als een bedrijf zich niet aan de regels van de DMA houdt, kunnen mensen dat bedrijf in hun eigen land voor de rechter dagen om schadevergoeding te krijgen.
Bestaande mededingingswetten kunnen sommige problemen aan, maar zijn niet toegerust voor de unieke uitdagingen van digitale markten. Daar komt de DMA goed van pas, met een meer gerichte aanpak voor het reguleren van grote techbedrijven.
De DMA is gestoeld op artikel 114 van het Werkingsverdrag van de EU, dat bedoeld is om een soepel functionerende interne markt in de hele EU te waarborgen.
De DMA kan worden aangepast. De Europese Commissie heeft de bevoegdheid om de regels bij te werken naarmate de technologie zich ontwikkelt, zodat de regels relevant en effectief blijven.
