Je hebt het misschien al gemerkt: Meta heeft een betaalde abonnementsoptie gelanceerd op haar platforms Facebook en Instagram. Met dit Facebook-abonnement kunnen eindgebruikers volledig advertentievrij Facebook gebruiken. Volgens Meta is deze paywall een manier om te voldoen aan de Europese regelgeving.
Het “Pay or OK”-abonnementsmodel van Meta, waarbij gebruikers tegen betaling kunnen kiezen voor een advertentievrije ervaring op platforms als Facebook en Instagram, heeft in heel Europa veel aandacht en ook bezorgdheid opgeleverd. Twee leden van het Europees Parlement, Paul Tang en Kim van Sparrentak, hebben de Europese Commissie om opheldering gevraagd over de rechtmatigheid van dit model, omdat ze vraagtekens zetten bij de naleving van de regels voor gegevensbescherming van deze opzet.
Europese consumentenorganisaties uit acht landen, waaronder Tsjechië, Denemarken, Griekenland, Frankrijk, Noorwegen, Slowakije, Slovenië en Spanje, hebben klachten ingediend tegen het abonnementsmodel van Meta. In deze klachten, gecoördineerd door de pan-Europese consumentengroep BEUC, wordt gesteld dat de gegevensverzamelingspraktijken van Meta via dit model in strijd zijn met de algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van de EU. Deputy Director General van BEUC, Ursula Pachl, benadrukte dat gegevensbeschermingsautoriteiten de “oneerlijke gegevensverwerking” van Meta en de schending van grondrechten moeten aanpakken.
Het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB) zal naar verwachting een beslissing nemen over het “Pay or OK”-model, wat van invloed kan zijn op de wereldwijde normen voor gegevensverzameling. Dit besluit is met name relevant omdat het van invloed kan zijn op de lopende hervorming van de Australische Privacy Act, waarbij de zorg wordt benadrukt dat dergelijke modellen “op surveillance gebaseerde bedrijfsmodellen” ondersteunen.
Bovendien heeft de Europese Commissie formeel informatie gevraagd van Meta op grond van de digitaledienstenverordening, waarbij de nadruk ligt op de advertentiepraktijken van het bedrijf, de aanbevelingssystemen en de risicobeoordelingen met betrekking tot het abonnementsmodel. Dit verzoek geeft de proactieve houding aan van de Commissie om ervoor te zorgen dat digitale diensten binnen de wettelijke kaders opereren.
In het Verenigd Koninkrijk is de Information Commissioner’s Office (ICO) een “call for views” gestart om te onderzoeken hoe “Pay or OK”-modellen kunnen voldoen aan de regelgeving met betrekking tot cookies van derden. Deze stap weerspiegelt het streven van de ICO om de richtlijnen voor het naleven van cookies bij te werken en daarbij rekening te houden met de praktische gevolgen voor bedrijven en belanghebbenden op het gebied van digitale advertenties.
Omdat regelgevende instanties en consumentenorganisaties het abonnementsmodel van Meta kritisch blijven volgen, kan de uitkomst van deze onderzoeken en klachten belangrijke gevolgen hebben voor de privacynormen en digitale advertentiepraktijken wereldwijd.
NOYB dient een klacht in tegen Meta bij de Oostenrijkse gegevensbeschermingsautoriteit. Europese gebruikers staan voor een controversiële keuze op Instagram en Facebook: instemmen met tracking van hun gegevens voor gepersonaliseerde advertenties of een aanzienlijke jaarlijkse vergoeding van maximaal € 251,88 betalen voor hun dataprivacy. Deze praktijk, die wordt gezien als een “privacyvergoeding”, wordt bekritiseerd vanwege de hoge kosten. Sectorstatistieken laten zien dat slechts 3% van de gebruikers voor tracking is en dat meer dan 99% niet betaalt wanneer ze met dergelijke kosten worden geconfronteerd. Het precedent dat Meta schept kan tot bredere implicaties leiden – als dit niet wordt aangevochten, kunnen soortgelijke strategieën van andere bedrijven betekenen dat de privacykosten stijgen tot ongeveer € 8.815 per jaar voor een gemiddelde smartphonegebruiker met 35 apps.
Naar aanleiding van de klacht van NOYB heeft de Europese Consumentenorganisatie (BEUC), samen met 18 van haar ledenorganisaties, op 30 november een formele klacht ingediend bij de Europese Commissie, waarin het controversiële “betalen of toestemmen”-model van Meta wordt gezien als een schending van de EU-consumentenwetgeving. Deze stap van BEUC verschilt van die van NOYB; in plaats van zich tot een nationale gegevensbeschermingsautoriteit te wenden, heeft BEUC zijn zaak rechtstreeks bij de Europese Commissie aanhangig gemaakt en zijn beschuldigingen in de eerste plaats geformuleerd als overtredingen van de EU-consumentenwetgeving in plaats van de EU-wetgeving voor gegevensbescherming.
Op 30 oktober 2023 kondigde Meta een nieuw abonnementsmodel aan voor Facebook en Instagram. Gebruikers in de EU, de Europese Economische Ruimte en Zwitserland kunnen nu kiezen of ze de platforms van Meta gratis blijven gebruiken, met gepersonaliseerde advertenties, of een abonnement betalen om geen advertenties meer te zien.
De prijs van het Meta-abonnement varieert afhankelijk van het gebruikte apparaat:
Het besluit van Meta is een antwoord op klachten over haar gegevensverwerkingsactiviteiten en om te voldoen aan de Europese regelgeving. Eerder dit jaar had het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB) verklaard dat Meta’s methode om de toestemming van gebruikers te omzeilen onwettig was. Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) steunde dit standpunt ook en bevestigde dat de gegevensgebruikpraktijken van Meta in de EU van 2018 tot 2023 onrechtmatig waren.
Volgens de AVG moet toestemming altijd vrijelijk worden gegeven. Daarom zijn de gegevensbeschermingsautoriteiten van de EU over het algemeen tegen het gebruik van een betaalmuur. Het afgelopen jaar hebben echter steeds meer gegevensbeschermingsautoriteiten in de EU verklaard dat het betaalmuursysteem acceptabel is als gebruikers goed worden geïnformeerd over waar ze toestemming voor geven en de betaalmuur daadwerkelijk een gelijkwaardig alternatief biedt voor toestemming.
De discussie rond dit onderwerp is nog steeds behoorlijk verhit. Meta is echter niet het eerste bedrijf dat een betaalmuur op de eigen platforms implementeert. Veel andere bedrijven – meestal uitgevers – hebben al een betaalde optie geïntroduceerd als een manier om de privacyrechten van gebruikers te respecteren en toch winstgevend te blijven.
Als je als uitgever of bedrijf content te gelde maakt, moet je weten dat er een paar effectieve manieren zijn om toestemming te herstellen, waarmee je je inkomsten kunt optimaliseren terwijl je de privacyrechten van gebruikers respecteert.
iubenda heeft bijvoorbeeld zorgvuldig verschillende functies ontwikkeld die de kloof overbruggen voor optimale toestemmingspercentages en een bevredigend gebruikerstraject, om je te helpen je omzet te verhogen:
Attorney-level solutions to make your websites and apps compliant with the law across multiple countries and legislations.
